Paragraf Tamamlama Konu Anlatımı, Örnekler, Özellikler, Sorular, Cevaplar

Tamamlayıcı cümle ya da ifade, konuya, ana düşünceye, yardımcı düşüncelere uy­gun düşmeli; parçanın bütünüyle, içine gireceği veya yanında yer alacağı cümley­le ya da cümlelerle uyumlu olmalıdır. Boşluktan hemen sonraki ya da önceki cüm­lede yer alan bağlaç, zarf, zamir ve benzeri türlerde sözcükler de dikkate alınmalı­dır.

a) Paragrafı Baştan Tamamlama: Paragrafın başına gelebilecek cümleyi bulmamız isteniyorsa girişteki cümlenin ge­nel bir yargıyla konuyu belli ettiğini, hatta bazen ana düşünceyi verdiğini, genel yar­gılı olduğunu unutmamalıyız.
Benim dinlenme yöntemim, kapıyı kapattığımda onun ardında kalanı düşünmemek­tir, --- . Elimde iş, ev, çocuklar, eş ve onların kilitleri var. Birini kapar, ötekini açarım. Bu benim yaşam kuralımdır. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden han­gisi getirilebilir?

A)    Hiçbir zaman işteki sorunu eve, evdeki sorunu işe taşımam.

B)    Çevremde olup bitene aldırmamayı ancak bu yaşlarda öğrenebildim.

C)     Yaşamımda bir tercihte bulunmam gerekirse elbetteki bu, ailem olur.

D)    İş yaşamımda ekip çalışması yaptığım için böyle bir sorunla karşılaşmıyorum.

E)    Yaşamımı sürdürme açısından iş yaşamının önemini hiçbir zaman unutmadım.

ÇÖZÜM

Parçanın tamamında, iş yaşamıyla özel yaşamını karıştırmayan birinin düşünceleri yer almaktadır. Bu doğrultuda da en uygun seçenek A'dır. (CEVAP: A)

 

UYGULAMA: Aşağıdaki paragrafta boş bırakılan yeri uygun ifadelerle tamamlayınız.

---gibi bir sanat yapıtının kaynağı ya doğrudan doğruya yaşam ya da öbür sa­nat yapıtlarıdır. Sanatçı, yaşamda gördüğünüsanat yapıtının içeriğine dönüştürebi­leceği gibi başka sanat yapıtlarında gördüğü içeriklerden de yararlanabilir.

b) Paragrafı Gelişme Bölümünden Tamamlama: Boş bırakılan yer, paragrafın ortalarında ise gelişme bölümündeki cümlelerin özel­liklerini düşünmemiz gerekir. Bu cümlelerde genel yargılara az rastlanır. Bir önceki cümlenin açıklanması,örnekleme, karşılaştırma gibi teknikler bu bölümde yer alır.

Gelişme cümlelerinde sıfat - zamir - bağlaç türlerinde bağlantı sözcüklerinin, genel­likle bulunduğunu düşünerek aradığımız seçeneğin bu yönden, önceki ya da son­raki cümleyle bağlantı sağlayıp sağlamadığına dikkat etmeliyiz. Bazen de bu fizik­sel bağlantı, öge ortaklığıyla sağlanır.
Naçizane kırk küsur yıllık bir yazar olarak çoğunlukla düz yazıda kalem oynatırım. Düz yazıyışiirden üstün tutmam tutmasına ama şiire verdiğim değeri de güzelim düz yazıdan esirgemem.---Bir yazarın "Çocuğum eşyalarımı getir." Demedenönce bir şair gibi cümleyi yüz kere, sözcükleri bin kere düşünmesi gerektiği tarafta­rıyım. Bu parçada boşbırakılan yere aşağıdakilerin hangisi anlamın akışına göre getirilmelidir?

A)    Düz yazı ile şiirin karşılaştırılmasına hep karşıçıkarım.

B)    Esirgemediğimiz bir başka şey de düz yazıda uğraş vermektir.

C)     Bu duruma eleştirmenlerin şiire ön yargılı yaklaşmaları neden olmuştur.

D)    Çünkü düz yazı da şiir gibi büyük çabaların sonucunda oluşur.

E)    Edebiyatın gelişim sürecine katkıda bulunmayı amaçlarım.

ÇÖZÜM

Parçada yazar düz yazıya büyük önem verdiğini söylüyor. Düz yazıya verdiği öne­mi esirgememesinin nedeni parçada boşbırakılan yere getirilmelidir. D seçeneği bu ana düşünceyi açıklayan gerekçeli bir yardımcı düşüncedir. (CEVAP: D)

 

UYGULAMA: Aşağıdaki paragrafta boş bırakılan yeri uygun ifadelerle tamamlayınız.

Her toplumda, o toplumu fikren, ruhen ve ahlaken şekillendiren, peşinden sürükle­yen, denetleyen; eğitimi, güzel sanatları ve diğer alanları etkileyen bir sınıf olduğu kabul edilir. Toplumları aydınlığa çıkaran ve uygarlaştıran ya da karanlıklarda tutanşey, bu sınıfın oluşum tarzına bağlıdır.---Yani toplumların gelişmesi, geçmiş ku­şaklar boyunca gücünü duyurabilen gerçek aydının etkinliğine bağlıdır.

c) Paragrafı Sondan Tamamlama: Sona getirilecek cümle, sonuç cümlesidir. Bu bakımdan ya genel yargılı bir ana dü­şünce cümlesi ya da ana düşünce daha önce verilmişse konuyu özetleyen genel ve kesin bir yargı olacaktır. Kendinden önceki cümleyle anlam ve biçimce bağlantısı da ayrıca dikkate alınmalıdır.
Karşılaştığımız kişilerde ve yaşadığımız olaylarda farkına vardığımız ortak özellikler, genelleme yapmamıza neden olmuşturçoğu zaman. Bu da bizde "bir teknede yoğur­mak" diye adlandırabileceğimiz bir alışkanlık yaratmıştır. Artık kişilerin ya da olayların birbirine benzeyen yönlerine bakarak yalnızca bunları göz önünde tutarak onları san­ki aynışeymiş gibi düşünür hâle gelmişizdir. Öyle ki yeni tanıdığımız insanların ya da ilk kez karşılaştığımız olayların bazı belirgin özelliklerini görmemiz ---Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getiril­melidir?

A)    söz konusu durumları daha ayrıntılı bir biçimde değerlendirmemizi sağlar.

B)    onları başkalarıyla özdeşleştirmemize yol açmıştır.

C)     gördüklerimizin başkalarından ayrılan yönlerini bulmamızı kolaylaştıracaktır.

D)    bizde, onları tanımaya karşı istek uyandıracaktır.

E)    bir anlamda, onların kimi özelliklerine kolayca alışamayacağımız anlamına gelir.

ÇÖZÜM

Parçanın konusu, "karşılaşılan kişilerin ya da yaşanan olayların fark edilen ortak özelliklerinin insanı genellemeye yöneltmesi"dir. İlk cümlede bu konu ortaya kon­duktan sonra, bu genellemenin insanda nasıl bir alışkanlık oluşturduğu anlatılarak konu açıklanmıştır. Daha sonra bu alışkanlığın ne gibi davranış değişikliği meyda­na getirdiği örneklenmiştir. Bu davranış biçimi öyle bir hâle gelmiştir ki yeni tanınan kişilerin ve karşılaşılan olayların belirgin bazıözellikleri görülünce onların, başkalarıyla aynıymış gibi bir duygu oluşacaktır.Paragrafta anlatılanları böyle birbiriyle ilişkilendirdiğimizde, başka bir deyişle parag­rafın konusunu doğru saptadığımızda sonuç cümlesi de bu bütünlük içinde kendi­sini gösterecektir.Böyle bir değerlendirme yapıldığında, B seçeneğindeki "onları başkalarıyla özdeş­leştirmemize yol açmıştır." yargısının parçayıtamamlamaya en uygun söz olduğu anlaşılacaktır. (CEVAP: B)

 

UYGULAMA: Aşağıdaki paragrafı tamamlayınız.

Bir toplumun tarihi ve toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan maddi ve manevi değerlerinin tümü olan kültür, bireyin kişiliğini ve davranışlarını etkileyen çok önem­li bir etkendir. İnsan, ait olduğu toplumun kültürel değerleri ile büyür, gelişir, olgun­laşır. Onun yaşamına büyük ölçüde yön veren, bu değerlerdir. Toplumdaki her in­san kendi kültürünün özelliklerini benimser ve bunu hareketlerinde, giyiminde kuşa­mında, değer yargılarında yansıtır; kısacası..........................................
 

---

 

NASIL ÇÖZÜLÜR?

Bir paragrafı tamamlarken öncelikle paragrafın konu ve ana düşüncesi belirlenmelidir. Çünkü paragrafın başına, ortasına veya sonuna getirilebilecek cümle, paragrafta işlenenlerle uyumludur.

Paragrafın başı tamamlanacaksa buraya getirilecek cümle, kendinden sonra anlatılanlarla anlam ve yapı bakımından uyumlu olmalıdır. Bu uyumun temelinde paragrafı oluşturan cümleler arasında organik bir ilişkinin olması yatmaktadır. Cümleler arasında aynı zamanda konu, bakış açısı ve dil bilgisi bakımından da bir ilgi vardır. Dolayısıyla bu ilgi iyi bilindiğinde paragrafı tamamlamak da kolaylaşacaktır.

—- Onlar için bu, yapılamayacak, inanılmaz bir iştir. Onlarda, bizdeki fıkra yazarı yerine, yorumcu denilen yazarlar vardır. Bunlar ancak kendi uzmanlıkları içine giren konularda, haftada iki, en çok üç gün yazarlar. Oysa bizler, engin bir bilgi ve görgüye sahibiz. Bizde yazarlar, her şeyi bilir. Bilindiği için de her konuda görüş bildirir, her konuda yazı yazar hatta ahkâm keser. Dolayısıyla gazetedeki köşelerinde her gün yazarlar.

Paragrafı okuduğumuzda paragrafta yazarın, bizdeki köşe yazarlarını eleştirdiğini görüyoruz. Bu eleştiriyi yaparken Batılı yazarlar ile bizdeki yazarları karşılaştırmıştır. Batı da yorumcu denilen yazarların haftada birkaç gün, o da uzmanlık alanları ile ilgili yazılar yazdığını; bizdeki yazarların ise her konuda her gün yazı yazdığını dile getiriyorlar. Paragrafın genelinde işlenenlere, bağlayıcı sözlere ve dil bilgisel bağa baktığımızda paragrafın başına Yabana yazarlar, bizdeki fıkra yazarlarının gazetede her gün, hiç ara vermeden yazdıklarını duyunca çok şaşırıyorlar.’ sözü getirilmelidir. Paragrafın sonuna eklenen cümlelerde de paragrafta anlatılanları iyi kavramak gerekir. Çünkü paragrafın sonu tamamlanıyorsa bu cümle, daha önce anlatılanları destekler nitelikte olmalıdır.

Orhan Veli, şiirimizde yüzyıllardır egemen olan romantizmi yıkmıştır. Somut ve belirgin bir insan sevgisini sanatımıza getirmiştir. Şiirimizde alaysama ve gülümsemeye dayalı bir anlatımın ilk büyük temsilcisidir. Ancak bu yenilikçi şair, “Yeni bir şiir nasıl olmalı?” düşüncesinin değil. “Eski şiir ne değildi?” düşüncesinin çevresinde dolaşmaya başladığı için kendini sınırlamıştır. Bu da onun tam anlamıyla özgür olmasını daha ilk adımda engellemiştir. Bu yüzden, —-.

Bu paragrafta Orhan Veli’den, onun şiirimize getirdiği yenilikten söz etmiş, bunu yaparken Orhan Veli’nin bir eksikliğine de vurgu yapmıştır. Parçayı hem anlam hem dil bilgisi açısından incelediğimizde boş bırakılan yere “yeni bir akımın gizli, el değmedik olanaklarını kullanmaya pek fırsat bulamamıştır, sözleri gelebilir. Çünkü “bu yüzden” ifadesinden kendinden önceki cümledeki eksiklikle ilgili bir düşüncenin boşluğa gelmesi gerektiğini çıkarıyoruz.
 

---

PARAGRAF TAMAMLAMA

Parçanın son cümlesi bir bitiş bildirir. Ya anlatılanlardan bir sonuç çıkarılır ya da bir olayın bitişini gösterir. Bu soruların çözümünde cümlelerin anlamca bağlılığı yanında yapısal olarak bağlanmalarına da dikkat edilmelidir.

"Kalemi elime aldığım zaman bir şey yazmadan kalıyorum diyorsanız, bilgi tokluğu ve duygu zenginliğine sahip olmak için bol bol okuyunuz. Küçük yaşlardan itibaren kitaplarla dost olunuz. Kitapların o geniş dünyasına kulaç açtığınız zaman kendinizi daha mutlu ve güvenli hissedeceksiniz. Okudukça yazmaya karşı ihtiyacınız artacak ve ..."

ÖRNEK: Yabani hayvanları çok sever ve yakından tanırım.Çocukluğum dağlık bir yörede geçti.Orada biz çocuklara oyuncak yerine ayı yavrusu, kokarca, tavşan, tilki ya da sincap getirilirdi. ….

Parçadaki düşüncenin akışına göre, son cümle aşağıdakilerden hangisi olmalıdır? (LGS-2000)
A) Oyuncak zevkini pek tadamadık.

B) Onlarla zevkle oynayıp, eğlendirdik.

C) Pahalı oyuncaklarla oynamadık.

D) Büyük kentlerin özlemiyle yanardık.

CEVAP:B

ÖRNEK: Aşağıdaki cümlelerle bir paragraf oluşturulduğunda, hangisi son cümle olur? (LGS-2003)
A) Hava henüz karanlıktı.

B) Odanın içine karanlığın serinliği doldu.

C) Önce hoşa gidiyor, sonra üşütüyordu insanı.

D) Pencereyi ardına kadar açtım.

CEVAP: C