AZERBAYCAN ADI NEREDEN GELİYOR? AZERBAYCAN ADININ KÖKENİ

AZERBAYCAN ADI NEREDEN GELİYOR?

AZERBAYCAN ADI NEREDEN GELİYOR? AZERBAYCAN ADININ KÖKENİ

Arap tarihçilerinin Arran ve Şirvan olarak adlandırdıkları Azerbaycan’ın ismi, Mehmed Emin Resulzâde’ye göre Makedonyalı İskender’in kurduğu Yunan Bahter İmparatorluğu’na karşı bağımsızlığını ilan eden Satrap Atropet’in adından gelir. Bu isim ilk defa coğrafî ve siyasi bir terimle Atropetenye ve Atropet olarak anılmıştır. Bu kelime Ermenicede Atropatokan, Farsça’da Aterapata, Arapçada Azerbaycan şeklini almıştır. Ahmet Caferoğluna göre; Azerbaycan, Atar ve Patar kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir. Atar Farsçada ‘ateş’, pata ise ‘ülke’ demektir.

Birçok kişi de, Azerbaycan adının Farsça ‘ateş’ anlamına gelen ‘âzer’ sözünden çıktığına inanır. Bu düşünceye göre Azerbaycan ‘ateş ülkesi’ demektir. Eski tarihçiler bu ülkeye ‘Ateşler Ülkesi’ adını vermişlerdir. Adını, yerel petrol kaynaklarının ateşlerini beslediği sayısız Zerdüşt tapınağından almıştır. Arap tarihçisi Taberî, çeşitli halk rivayetlerine dayanarak, ibadet edilen ateşin en büyüğünün burada bulunmasından dolayı bu ülkeye ‘Azerbaycan’ adının verildiğini söylemektedir.

Orta çağ tarihçilerine göre, ‘Azerbaycan’ sözü Sâsâni padişahı Şâpur’un (240272) zamanında Nuh neslinden olan ve peygamberlik iddiasında bulunan “Âzerbâz” adından alınmıştır. XIX. yüzyıl Azerbaycan tarihçisi Abbasgulu Aga Bakıhanov ise, bu sözün ünlü halk kahramanı Bâbek’in (IX. yüzyıl) adından alındığını yazmaktadır.

Dr. Cemaleddin Fegihi, Kâtip Harezmî’nin “Miftâhü’l Ulûm” adlı eserine dayanarak “Azerbaycan” sözünü şöyle açıklamaktadır: Farsça “kış ayı” demek olan “âzer” kelimesine, bâd (rüzgâr) kelimesinin ve “nân” ekinin getirilmesiyle oluşmuş ve kelime “kış rüzgârının estiği yer” anlamına gelmektedir.

Kâşgârlı Mahmûd, “Dîvânü Lügâti’tTürk” adlı eserinde Azerbaycan sözünü “Âzerbâd” yani “odun (ateşin) âbâd ettiği yer” şeklinde açıklamıştır.

Sovyet hâkimiyeti zamanında “Azerbaycan” sözünün etimolojik bakımdan incelenmesi konusunda birçok fikir ileri sürülmüştür. E. Demircizade “Aturpat” sözünü, “A” (Allah), “tur” (ateş), “pat” (baş) şeklinde açıklayarak, “baş ateş Tanrısı” anlamını vermiş ve daha sonra bu kelimenin “mekân” veya “ülke” anlamındaki “kan” kelimesiyle birleşerek “Aturpatkan” şekline girdiğini kaydetmiştir. R. Gurban ise, “Azerbaycan” sözünün, eski “Az” (as) kavim adına “er” (kişi) ve “bay” (zengin) sözlerinin eklenmesiyle türediğini ve daha sonra bu birleşmeye de, “c” bağlayıcısı ile, “an” yermekân ekinin birleşmesiyle kelimenin Az+er+bay+can (Az erlerinin zengin ülkesi) şekline dönüştüğünü belirtmiştir.

Şamil Cemşidov da Atarpatekan sözünü esas alarak kelimeyi, “Oderpatekan” biçiminde ele almıştır. Yazara göre, od “ateş” demektir. “Od” kelimesine “er” isimden fiil yapma eki getirilmiştir. Oder “yanmada, alevlenmede olan”, “sönmeyen”, “ebedi ateş” anlamını vermektedir. “pate” kelimesi ise “yer, mekân, vatan” anlamına gelmektedir. “kan” ise Farsça çokluk bildiren ektir. Böylece Oderpatekan; Od+er+pate+kan şeklinden meydana gelmiştir. Anlamı da “odlar yurdu” veya “sönmeyen odlar yurdu” demektir. Yazar kelimenin zamanla “Azerbaycan” şekline dönüştüğü görüşündedir.

Yorumlar (6)
Orxan Fedayi 3 yıl önce
Azerbaycan adı tan olarak turkce bir addir
Siz turkce bir keleme olarak bakmiyorsunuz.
Sadece tercuman etmek bikiyorsunuz.
Az Er Bay Gan (Azerbaycan)
Az = Buyuk Türk Tayfa(El)ların birisi ki orhun taş yazılarında adı soylenmiş.
Er = igid ,genç anlaminda gelir (ErTogrul Gibi)
Bay = Eski Türkçede Güçlü Anlaminda gelir
Gan = Mekan , Yer , sükunet olan yer , Toprak
Azerbaycan ( Az Tayfasının Güçlü igidlerinin Yaşadığı Yer)
Lutfen böyle Şeyleri paylaşmaktan önce Daha Iyice araştırın.
Ufuk Okutucu 13 ay önce
Azerbaycan:Babacanlar ülkesi
Azer:Koruyan, güvenilen, merhametli, dost büyüğümüz demek.Dadaş kelimesinin amlamı gibi...
Saygın, babacan, can,
Azerbaycan: Saygın, sayılan,sevilen dostluğuna her zaman güvendiğimiz can kişi, babacan kişi.
Nadir babacan kişilerin ülkesi.Türkçe bir kelime.
Az er bay can:Nadir, saygın, güvenilen er, ve can diye hitap edilen kişiler ....
Bizler halen daha bir yakınımıza hitap ederken can deriz.
Can ne diyorsun?
Cani bugün nereye gidelim?
gibi.
Bbc 4 yıl önce
Ader patekan ader kuerte ateş petak kürtçede çocuk demek yani ederpatekan etisin çocukları anlamına geliyor
Hakan 3 yıl önce
Tarihe bakarsak Azerbaycan ismi Kürt Kralının İsmi dir Azerbaycan Ve rus Devlet belgelerinde mevcut tur ATROPATENA araştırarsınız daha iyi anlarsınız
hatice 2 yıl önce
Çok güzel yazmışlar.Ben Azerbaycanlıyım.Hoşuma gitti.♡♡
Y. Salmaklı 4 yıl önce
Azerbaycan adınnı kökeni: http://pauctle.com/fatr/?soz=%D8%A2%D8%B0%D8%B1%20%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF