ASKER SÖZÜNÜN KÖKENİ
ASKER SÖZÜNÜN KÖKENİ

Bildiğimiz kadarıyla "asker" sözü Arapçadır ve herkesçe böyle kabul edilmiştir. Arapçada bu anlama gelen iki ayrı söz bulunuyor. İlki, عَسْكَريّ (askariyy), diğeri de جُنْديٍّ (cundiyy) sözleridir. Ancak Arapçada genellikle kullanılan *cundiyy sözüdür; askerlikle ilgili tüm durumlarda bu söz kullanılır. *askariyy sözü ise çok seyrek durumlarda kullanılır.

Dilbilimciler, "asker" sözünün gerçekte Arapça olmadığı, Farsça "leşker" sözünden Arapçalaştığı üzerinde görüş birliği içindedir. Buna da tarihte en eski kaynak olarak, Orta Asya'da 1300 yılından önce bulunmuş olan bir Kuran tefsirini verirler. Orta Asya'da yapılan bu Kuran tefsirinin Orta Farsça (Partça) olduğunu ve bu sözün "ordu, asker" anlamına gelen *laşkar لشكر olarak yazdığını belirtirler.


Partça ya da Sakça (Sakaca/İskitçe) bilindiği gibi, eski bir Türk dilidir ve bugünkü Farsça söz dağarının neredeyse tümü ön Türkçe/Türkçe kökenlidir (Elamca, Partça ya da geç dönem Türkçesi). Bu açıdan, Arapçaya *asker olarak geçen *läşkär sözü, eski bir Türkçe sözdür ve ön Türkçe "kahraman erkek" anlamına gelen *ğešgar sözünden evrilmiştir.

Ancak bu söz Araplar tarafından *asker olarak Arapçalaştırılmamıştır. Çünkü tarihte bu sözün kullanıldığı en eski yazılı kaynak olarak Arapça bir belge değil de Türkçe bir belge gösterilebilmektedir. O da Dede korkut kitabıdır ve günümüze ulaşan iki el yazmasından biri Dresden, diğeri de Vatikan kütüphanelerinde bulunmaktadır. Destanı yazıya geçirenler ise Akkoyunlulardır. Kısacası *asker sözü, *läşkär sözünden, yine Türkçe içinde dönüşmüş ve Arapçaya geçmiştir.

Arif Cengiz Erman

Yorumlar (0)