Türkçe Dersi Öğretim Programının Kazanımları
Türkçe Dersi Öğretim Programının Kazanımları
AHMET BULGAY
- KAZANIMLAR
Bu bölümde, Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın kazanımları ve kazanımların genel dağılımı öğrenme alanlarına göre verilmektedir. Bu kazanımlarla eşleşen Atatürkçülük ve ara disiplin alanları (Afet Eğitimi, Girişimcilik, İnsan Hakları ve Vatandaşlık, Kariyer Bilinci Geliştirme, Özel Eğitim, Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Spor Kültürü ve Olimpik Eğitim) ile ilgili diğer kazanımlar da verilmektedir. Bölüm sonunda ise programın içeriğini oluşturan zorunlu ve seçmeli temalar sıralanmaktadır.
A.Türkçe Dersi Öğretim Programının Kazanımları Bu başlık altında Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın kazanımları, ilköğretim 1, 2, 3, 4 ve 5. sınıf düzeylerine göre verilmektedir. Kazanımlar öğrenme alanlarına göre
tablolar içerisinde sıralanmaktadır. Tablolarda kazanımlara ilişkin açıklamalar ile etkinlik örnekleri de yer almaktadır. Öğrenme alanları aşağıdaki şekilde sıralanmıştır. Kazanımlar ve örnek uygulamalarla ilgili detaylı bilgiye Türkçe Öğretim Programından ulaşabilirsiniz.
Dinleme Öğrenme Alanı
- Dinleme Kurallarını Uygulama
- Dinlediğini Anlama
- Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Dinleme
Konuşma Öğrenme Alanı
- Konuşma Kurallarını Uygulama
- Kendini Sözlü Olarak İfade Etme
- Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Konuşma
Okuma Öğrenme Alanı
- Okuma Kurallarını Uygulama
- Okuduğunu Anlama
- Anlam Kurma
- Söz Varlığını Geliştirme
- Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Okuma
Yazma Öğrenme Alanı
- Yazma Kurallarını Uygulama
- Kendini Yazılı Olarak İfade Etme
- Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Yazma
Görsel Okuma ve Görsel Sunu Öğrenme Alanı
- Görsel Okuma
- Görsel Sunu
(Kazanım ve etkinlik örnekleri buraya alınmadı)
5.SINIF
- Noktalama işaretlerine dikkat ederek okur. Öğretmen, örnek okumalar yaparak noktalama işaretlerinin anlam üzerindeki etkisine dikkat çekmelidir.
- Yazılarında noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullanır.
Noktayı, kısaltmalarda; virgülü, yüklemleri ve tümleçleri ayırmada; iki noktayı, açıklamada ve örnek vermede; üç noktayı, tamamlanmamış cümlelerin sonunda; ünlem
işaretini, seslenme, hitap, uyarı sözlerinden sonra ve anlık duygulara dikkat çekmede; kısa çizgiyi, ilişkili sözcükler arasında; tırnak işaretini, alıntılarda; kesme işaretini, kısaltmaların ve sıralama bildiren sayıların aldığı ekleri ayırmada; noktalı virgülü, birbirine bağlı cümleleri ayırmada; uzun çizgiyi, konuşmaları belirtmede; parantezi, bir önceki kavramı açıklamada; denden işaretini tekrarlarda kullandırınız.
- Yazılarında imla kurallarını
Dil, din, gezegen, yıldız, savaş, devir, çağ ve kurum adlarının ilk harfi büyük yazdırılmalıdır.
Soru edatı (mı) ile “de” ve “ki” bağlaçları verilmelidir.
- Dil Bilgisi Kurallarının Sınıflara Dağılımı
- SINIF
- Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur.
Öğretmen “veya, ama, fakat, ancak” kelimelerinden sonra düşüncenin farklılaştığını öğrencilere sezdirmelidir.
- Ekleri kullanarak kelimeler türetir.
Burada yalnızca “–cı, -lık, -lı, -sız” eklerini kullanarak kelimeler türetilmelidir.
- Anlamlı ve kurallı cümleler
Özne, tümleç, yüklemin temel anlamları açıklanmamalı ve bu öğelerin çeşitleri verilmemelidir.
- Yazılarında kelime türlerini işlevine uygun kullanır. İsim, sıfat, zamir, zarf, fiil, edat, bağlaç kavramları, örneklerden yola çıkılarak sezdirilmeye çalışılmalıdır. Kelime türlerinin çeşitleri
- Yazılarında farklı cümle yapılarına yer
İki faklı cümlenin birleştirilip tek bir cümle şeklinde ifade edilebileceği gösterilmelidir. Burada basit ve bileşik cümlenin tanımı yapılmadan sadece öğrencilerin bunları kullanması özendirilmelidir.
- Yazılarında farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanır.
Yazılarında, farklı bir düşünceye geçerken “ama, fakat, veya, yalnız, buna rağmen vb.” ifadelerinin kullanılması istenebilir.
Ç. Ara Disiplin Alanlarıyla ilgili Kazanımlar Sınıf/ Öğrenme Alanı - Türkçe Kazanımları Afetten Korunma ve Güvenli Yaşam Kazanımları
- Sınıf/Dinleme - Bilgi edinmek için okur ve dinler.
Deprem sırasında karşılaşabilecek tehlikeleri araştırır.
Girişimcilik Kazanımları
- Sınıf/ Görsel Okuma - Şekil, sembol ve işaretlerin anlamlarını bilir. İş yerlerini ve belli hizmetleri simgeleyen sembollerin anlamını bilir.
- Sınıf Görsel Okuma - Harita ve kroki okur. Haritadaki sembollerin anlamını belirtir.
- Sınıf/Görsel Okuma - Reklâmlarda verilen mesajları sorgular. Reklâmın yaşamımızdaki önemini kavrar.
- Sınıf/Okuma - Gazete ve dergi okur. Bir iletişim aracı olarak gazetelerin önemini kavrar.
- Sınıf/Konuşma - Üstlendiği role uygun konuşur. Meslekleri tanır.
İnsan Hakları ve Vatandaşlık Kazanımları
- Sınıf/Yazma - Dilek, istek ve şikâyetlerini gerekli kişilere yazılı olarak bildirir. Dilekçe hakkının olduğunu bilir ve bu hakkını karşılaştığı sorunları çözmede kullanır.
- Sınıf/Okuma - Paylaşarak okumaktan zevk alır. Grup çalışmalarında sorumluluk üstlenir ve bu sorumlulukları yerine getirmek için çaba harcar.
- Sınıf/Yazma - Açıklayıcı ve bilgilendirici yazılar yazar. Yazılı ve görsel basın kaynaklarından elde ettiği materyali insan hakları ile ilgili çalışmalarda kullanır.
Kariyer Bilinci Geliştirme Kazanımları
- Sınıf/Yazma- Yazılarında tanımlamalar yapar. Bir bireyin sahip olabileceği değişik rolleri (arkadaş, öğrenci, ailenin bir üyesi vb) belirtir.
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Kazanımları
- Sınıf/Görsel- Okuma Kitle iletişim araçlarıyla verilenleri sorgular. Alkol ve ilâç kullanımını özendiren medya mesajlarını fark eder.
Spor Kültürü ve Olimpik Eğitim Kazanımları
- Sınıf/Görsel Sunu- Bilgileri tablo ve grafikle sunar. Besinlerin içerikleri ile ilgili tablolar hazırlar.
- Sınıf/Yazma- Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. Tarihte yapılan bir spor türünün kurgusunu hazırlar ve uygular.
Türkçe Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı’nın hazırlanmasında düşünme, anlama, sorgulama, inceleme, araştırma, keşfetme, günlük hayatla ilişkilendirme ve değerlendirme gibi çalışmaları içeren tematik yaklaşım benimsenmiştir. Temalar öğrencilerin öğrendikleri bilgi ve becerileri genişletme, düzenleme, zihninde yapılandırma ve günlük hayata aktarma olanakları sağlar. Böylece öğrenilen bilgi ve becerilerin uygulanabilirliği artar. Tematik yaklaşımdan hareketle Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda zorunlu ve seçmeli temalar belirlenmiştir. Temaların seçilmesi ve belirlenmesinde Türkçe Dersi Öğretim
Programı’nın amaçları, temel becerileri ve diğer dersler dikkate alınmıştır. Her tema içerisinde ele alınacak içerik önerileri sunulmuştur. Buna göre:
- Türkçe Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı çerçevesinde bir eğitim-öğretim yılı içerisinde ele alınacak tema sayısı sekiz olarak belirlenmiştir. Bu sekiz temanın dördü zorunlu, dördü ise seçmelidir. Zorunlu Temalar; Atatürk, Değerlerimiz, Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum olmak üzere Tablo 1’de verilmiştir. Diğer dört tema ise Seçmeli Temalar tablosundan seçilebilir veya yeni temalar belirlenebilir. Yeni temalar belirlenirken seçmeli temaların birleştirilmesi yoluna gidilmemelidir. Seçmeli Temalar Tablo 2’ de verilmiştir. Seçilecek temalar ve konular, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nda yer alan Millî Eğitimin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun olmalıdır.
- Temaların tamamında “İçerik Önerileri” başlığı altında verilen konular zorunlu değildir.
Aynı tema kapsamında farklı konular da seçilebilir.
- Her temada üç farklı türden; öyküleyici metin, bilgilendirici metin ve şiir olmak üzere dört metin işlenmelidir. Bu metinlerden üçü ders kitabında, birisi de dinleme metni olarak öğretmen kılavuzunda yer almalıdır.
- Sadece birinci sınıf ilk-okuma yazma öğretimi sürecinde, ilk dört tema dinleme metinleri aracılığı ile ele alınmalıdır. Bu nedenle ilk dört tema içerisinde, her temada dört dinleme metni olmak üzere; toplam on altı dinleme metni yer almalıdır.
