YULA NE DEMEK?
Aşağıda açıkladığım TDK’unun 1940 - 1980 arası dönemde de Türkçede var olan sözlere başka anlamlar verilerek, bir kavramın Türkçe kökenli karşılığı varken “doğru türetilmiş olsun - olmasın” yeni sözler türetilmesi çok olumsuz, Dilde Türkçeleşerek Birleşme - yakınlaşma ülküsü aksatılmıştır.
Türk dil Kurumunu üç döneme ayırıyorum:
=A= 1932 yılından 1950 yılına: Bu dönemde yeterli kaynaklar olmadığı için, elde edilen kaynaklar da yeterli, doğru biçimde değerlendirilmedi.
=B= 1940 - 1980 arası: Bu dönemde Türkçenin ana kaynaklarına daha çok ulaşılmasına karşılık kökene (önceden var olma gerçeğine), kaynaklara, Türkçenin dilbilgisine aykırı sözler de önerildi. Özellikle, yalnız Anadolu kaynaklarına “ancak, yetersiz, yanlış değerlendirmelerle” bakılması yüzünden çok sayıda yanlış söz yerleştirilmeye çalışıldı.
=C= 1980 sonrası. Bu dönemde kaynaklar daha çok bulundu, dil bilim olarak işlendi. Ancak, alıntı sözlere Türkçe karşılıklar en az bu dönemde önerildi. Bu erinceklik dönemi Türkçenin yıpranmasına yol açmaktadır.
Bir sözün kökeni, biçimi, biçim değişmeleri, ilk anlamı, anlam değişmeleri irdelenirken ilk kaynaklardan başlayarak bütün belgeler yazılıp irdelenir.
Türkçenin en eski kaynağı Eski Türkçe dediğimiz Göktürkçe ile Eski Uygur Türkçesidir.
GÖKTÜRKÇE / TÜRK KAGANLIĞI (7. - 9. YY)
Göktürkçe bengü taş üzerine yazılı yazıtlardır. Göktürkçe yazıtlarda çok az söz var. Toplam 910 söz VAR, 892 söz Türkçe, 18 söz başka dillerden alıntı söz.
Köl Tigin, Bilge Kagan ile Tonyukuk Bilge yazıtlarındaki (bengü taşlardaki) sözler. İrili ufaklı birkaç yazıt olsa da çok büyük bölümü bu üç yazıttır. Yeni bulunan yazıtlar var, çözümlenmelerini bekliyoruz.
Göktürk yazıtlarını söz söz, dize dize yazdım. “Yula” sözü yok.
ESKİ UYGUR TÜRKÇESİ (7. - 13. yy)
yula (I) = Meşale.: Turfan Texte. 6. 49;
yula (II) = Işıldak (lamba), meşale. Işık.: Maytrısimit. 103. 33;
yula (III) = Işıldak (lamba), meşale. Işık.: Altun Yaruk. Y. 160b/1, 292 / 14; 323 / 9; 430 / 1; 444 / 21, 493 / 3
(Yol/Yul) kökünden türemiştir. Soyutlanmak, rüya görmek anlamlarını içerir. Su kaynağı ve meşale [3] gibi anlamlar da içerir. Kral ve ululuk anlamına da sahiptir. Yular (dizgin) sözcüğü ile aynı kökten gelir. Yol (talih) kelimesiyle de bağlantılıdır.
Aşağıda açıkladığım TDK’unun 1940 - 1980 arası dönemde de Türkçede var olan sözlere başka anlamlar verilerek, bir kavramın Türkçe kökenli karşılığı varken “doğru türetilmiş olsun - olmasın” yeni sözler türetilmesi çok olumsuz, Dilde Türkçeleşerek Birleşme - yakınlaşma ülküsü aksatılmıştır.
Türk dil Kurumunu üç döneme ayırıyorum:
=A= 1932 yılından 1950 yılına: Bu dönemde yeterli kaynaklar olmadığı için, elde edilen kaynaklar da yeterli, doğru biçimde değerlendirilmedi.
=B= 1940 - 1980 arası: Bu dönemde Türkçenin ana kaynaklarına daha çok ulaşılmasına karşılık kökene (önceden var olma gerçeğine), kaynaklara, Türkçenin dilbilgisine aykırı sözler de önerildi. Özellikle, yalnız Anadolu kaynaklarına “ancak, yetersiz, yanlış değerlendirmelerle” bakılması yüzünden çok sayıda yanlış söz yerleştirilmeye çalışıldı.
=C= 1980 sonrası. Bu dönemde kaynaklar daha çok bulundu, dil bilim olarak işlendi. Ancak, alıntı sözlere Türkçe karşılıklar en az bu dönemde önerildi. Bu erinceklik dönemi Türkçenin yıpranmasına yol açmaktadır.
Bir sözün kökeni, biçimi, biçim değişmeleri, ilk anlamı, anlam değişmeleri irdelenirken ilk kaynaklardan başlayarak bütün belgeler yazılıp irdelenir.
Türkçenin en eski kaynağı Eski Türkçe dediğimiz Göktürkçe ile Eski Uygur Türkçesidir.
GÖKTÜRKÇE / TÜRK KAGANLIĞI (7. - 9. YY)
Göktürkçe bengü taş üzerine yazılı yazıtlardır. Göktürkçe yazıtlarda çok az söz var. Toplam 910 söz VAR, 892 söz Türkçe, 18 söz başka dillerden alıntı söz.
Köl Tigin, Bilge Kagan ile Tonyukuk Bilge yazıtlarındaki (bengü taşlardaki) sözler. İrili ufaklı birkaç yazıt olsa da çok büyük bölümü bu üç yazıttır. Yeni bulunan yazıtlar var, çözümlenmelerini bekliyoruz.
Göktürk yazıtlarını söz söz, dize dize yazdım. “Yula” sözü yok.
ESKİ UYGUR TÜRKÇESİ (7. - 13. yy)
yula (I) = Meşale.: Turfan Texte. 6. 49;
yula (II) = Işıldak (lamba), meşale. Işık.: Maytrısimit. 103. 33;
yula (III) = Işıldak (lamba), meşale. Işık.: Altun Yaruk. Y. 160b/1, 292 / 14; 323 / 9; 430 / 1; 444 / 21, 493 / 3
(Yol/Yul) kökünden türemiştir. Soyutlanmak, rüya görmek anlamlarını içerir. Su kaynağı ve meşale [3] gibi anlamlar da içerir. Kral ve ululuk anlamına da sahiptir. Yular (dizgin) sözcüğü ile aynı kökten gelir. Yol (talih) kelimesiyle de bağlantılıdır.
