GÜNLÜK, GÜNCE, NESİR TÜRLERİ, DÜZ YAZI TÜRLERİ, EDEBİ TÜRLER

GÜNLÜK, GÜNCENESİR TÜRLERİ, DÜZ YAZI TÜRLERİ, EDEBİ TÜRLER

Deneme, Eleştiri, Gezi yazısı, Haber Yazısı, Hatıra, anı, Makale, Mektup, Roman, Sohbet, söyleşi, Tartışma, Biyografi, Fıkra, köşe yazısı, Günlük, Halk Hikayeleri, Hikaye, öykü, Masal, Mesnevi, Röportaj, Sunum, Tiyatro, Destan, düz yazı türleri, edebi türler.

NESİR - DÜZ YAZI TÜRLERİ, GÜNLÜK (GÜNCE)

Günlük hayatta yaşanan olayların, edinilen izlenimlerin, tarih atılarak, günü gününe yazılması ile oluşan edebî türe günlük denir.

Günlükte kişi düşüncelerini, duygu ve gözlemlerini günü gününe o günün tarihini de atarak içinden geldiği gibi yazar. Kısaca günlük bir tür anıdır. Ancak günlük günü gününe yazılır, anı ise olayların yaşanmasından sonra kaleme alınır.

Fransızca’ dan dilimize girmiş olan adıyla “Jurnal”, eskilerin “rûzname, muhtıra, hâtıra” defteri dedikleri bir yazı türüdür.

Günlük Türünün Tarihsel Gelişimi

Günlük isimli yazın türünün tarihsel gelişimini ve geçirdiği evreleri incelemek istediğimizde bu yazın türü için iki ayrı dönem olduğunu fark ederiz. Bu dönemlerden ilki günlüklerin edebi bir nitelik kazanmasından önceki dönemdir. Tarihte ilk defa Romalılar günlük kullanmıştır. Edebi içerikten yoksun, bir takım kamu kuruluşlarında yapılan işlemlerin unutulmaması amacıyla tutulan ve “commentarii” adıyla anılan bu ilk günlükler, duygusallıktan uzak notların kabaca birleşiminden oluşmaktadır. Tarihte, bu çeşit günlüklerin savaşlar ve askeri hareketleri not etmek amacıyla kullanıldığı da görülmüştür. Edebiyat değeri taşımayan bu günlükler şüphesiz tarihçiler için önemli kanıtlardır. Osmanlı Teşrifatçılarından Ahmet Ağa Kara Mustafa Paşa’nın İkinci Viyana kuşatmasını günü gününe kaydettiği “Vakay-ı Beç “adlı eseri( Aslı Viyana Milli kütüphanesinde olup “Viyana Önlerinde Kara Mustafa Paşa “ ve “Viyana Kuşatması Günlüğü “ olarak Türkçeye çevrilmiş ), Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran ve Mısır seferini anlatan “Haydar Çelebi Ruznamesi “ bu dönem ve olaylara ışık tutmuştur.

Günlükler edebi değer kazanmaya ancak. Rönesans sonlarına doğru başlamıştır. 1768-1840 yılları arasında İngiltere Kraliçesinin nedimesi ve roman yazarı olan Fanny Burney, saray dedikodularına ve pek çok olaya kendi duygusal izlenimlerini ekleyerek yazdığı günlükle İngiliz edebiyatında önemli bir yere sahip olmuştur.

19. yüzyılın ortalarına doğru, romantizm akımının en yoğun dönemini yaşamasıyla birlikte günlükler, edebi değeri ve içeriği bakımından çoğalmaya, yaygınlaşmaya ve yazarlarının iç dünyasını yoğun duygularla yansıtmaya başlamıştır.

Türk edebiyat tarihi düşünüldüğünde, Divan edebiyatı döneminde tutulan “Ruzname” isimli savaş notları ile Evliya Çelebi’nin “Seyahatname”si tam bir günlük niteliği taşımasa da içerdikleri bazı bölümlerle bu yazın türüne yakınsamakta ve tarihimizdeki ilk günlük örneklerini oluşturmaktadır. Asıl olarak günlüklerin, batı edebiyatındaki biçim ve içeriğiyle Türk edebiyatında yer alması Tanzimat dönemine denk gelmiştir. Direktör Ali Bey’in “Seyahat Jurnali”(1897) adlı gezi kitabı batıdaki anlamıyla Türk edebiyatında görülen ilk günlüktür.Bunu şair Nigâr Hanım’ın “ Hayatımın Hikayesi” adlı eseri izler.

Günlükler ,1950 yılında Nurullah Ataç’ın bir gazetede günlük yazıları yazmasından ve yoğun ilgi çekmesinden sonra önem kazanmaya başlamıştır. Nurullah Ataç bu yazılarına başlık olarak “Günlük” yerine “Günce” deyişini kullanarak bu deyişi yazın hayatımıza kazandırmıştır. Nurullah Ataç’ın günceleri içe ve dışa dönük içeriğin uyumlu bir sentezi olarak edebiyat dünyasına bu türdeki en bilinen eser olarak geçmiştir.

Türk edebiyatındaki en seçkin günlüklerin başında Oğuz Atay’ın günlüğü ile Cemal Süreyya’nın “Günler” adlı eseri gelmektedir.

TÜRK EDEBİYATINDA GÜNLÜK

Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Yirmisekiz Çelebi Mehmet Sefaretnamesi ya da Silahdâr Tarihi gibi kimi eserlerde bazı olayların günlük biçiminde anlatılmasını saymazsak, edebiyatımıza Batı’daki anlamıyla günlük Tanzimat’tan sonra girmiştir. Ancak neredeyse romanla yaşıt olan bu türün edebiyatımızda yeterince geliştiğini söylemek zordur. Türkçede yayımlanmış ilk günlük, Ali Bey’in Seyahat Jurnali’dir. Ali Bey’in, eserinin adında jurnal sözcüğünü tercih etmesi, günlüğün bize pek çok başka tür gibi Batı kanalıyla geldiğini gösteriyor. Jurnal sözcüğü, Cemil Meriç gibi birkaç istisna dışında, fazla tutunamamış, yerini ‘günce’ ve ‘günlük’ sözcüklerine bırakmıştır. Nurullah Ataç’ın savunduğu ‘günce’nin de bugün ‘günlük’ kadar yaygın olmadığı söylenebilir. Zaten günce’yi savunan Ataç’ın, Fournier’den yaptığı Adsız Köşk çevirisinde günce yerine ‘ruzname’ ve ‘hatıra defteri’ sözcüklerini kullandığını da unutmamak gerekiyor.

Ali Bey’in Seyahat Jurnali’nden sonra Batılı anlamıyla aslında ilk edebiyat günlüğü sayılabilecek Şair Nigar Hanım’ın günlüğü geliyor. Bu eserin bir kısmı, şairin ölümünden 40 yıl sonra Hayatımın Hikâyesi adıyla yayımlanmıştı. Ahmet Refik’in Kafkas Yollarında adlı seyahat günlüğünden başka, Sultan Reşad ve Vahdettin dönemlerinde sarayda başmabeyncilik yapan Lütfi Simavi’nin notları da günlük olarak nitelenebilir. Yine günlük sayabileceğimiz İbnülemin Mahmut Kemal İnal’ın defterleri ise yayımlanmadı. Atatürk’ün Anafartalar Savaşı sırasında tuttuğu günlükler, ölümünden sekiz yıl sonra Türk Tarih Kurumu’nca basılmıştır. Cumhuriyet öncesinin önemli yazarlarından Ömer Seyfettin’in Ruznameler’i de kitap olarak yayımlanmamış günlükler arasında yer alıyor.

Günlük Türünün Başlıca Özellikleri

* Yazarın kişiliğini, görüşlerini ve ruhsal yapısını yansıtırlar.

* Yaşan olayların, izlenimlerin günün gününe yazılması ile oluşurlar

* Konuşma diline yakın bir dil kullanılır.

* Gerçekler, yaşanılanlar değiştirilmeden, çarpıtılmadan yazılır

* Kısa ve özlü yazılardan oluşur.

* Olayı yaşayan birinci kişi tarafından yazılır.

* Yazarın hayatından izler taşır.

* Günlükte kullanılan üslup İnandırıcı, içten, samimi ve sevecendir.

* Günlükler geçmiş zamanlarda kullanılan Ruzname’ye benzediği için “Ruzname” de denir.

* Divan edebiyatındaki “vakayinameler” bir tür günlük sayılır.

* Kimi roman ve hikâyelerde “günlük”, bir anlatım biçimi olarak kullanılabilir.

* Günlükler edebiyatımızda birçok roman ve hikâyenin ilham kaynağı olmuştur.

* Anlatımda bir tür “iç konuşma” tekniğinden yararlanılır.

* Tarih, biyografi anı, … için birer belge değeri taşırlar.

Dünya edebiyatında günlük türündeki yazarların başlıcaları:

J. W. Goethe, F.GrilIparzer, H. Carossa, T. Haecker, H. Böll, E. Jünger, Franz Kafka, J. Klepper, M. Frisch, B. Cons-tant, H. F. Amiel, E. de Goncourt, Andre Gide, J. Green, Albert Camus, H. de Montherlant, C. Pavese, J. Bosarell, S. Johnson, S. Kierkegaard, B.Brecht.Th. Mann, H. James, W. Gombroviez

Rainer Maria Rilke: Malte Laurids Brigge’nin Notlârı

G. Bemanos: le Journal d’un Cure de Campagne (Bir Köy Papazının Günlüğü)

N.Gogol: Anne Frank’ın gündelik notları

Türk edebiyatında en tanınanlar

Türün ünlüleri:Suut Kemal Yetkin, Seyit Kemal Karaalioğlu, İlhan Berk

Reşat Nuri Güntekin: Çalıkuşu

Yakup Kadri Karaosmanoğlu: Yaban romanında (1932) Ahmet Celâl’in anı defteridir.

Âli Bey: Seyahat Jurnali

Nigâr Binti Osman: Hayatımın Hikâyesi

Ömer Seyfettin: Ruzname

Muzaffer Buyrukçu: Arkası Yarın, Sıcak ilişkiler, Dillerinde Dünya

Nuri Pakdil: Batı Notları

Hasan Cemal: 12 Eylül Günlüğü: Tank Sesiyle Uyanmak

Oğuz Atay: Günlük Bütün Eserleri

Nihat Erim’in: Günlükler

Fevzi Çakmak: Mareşal ve Günlükleri

Nurullah Ataç :Günce, Uçuş Günlüğü, Gazi Günlüğü, Avusturya Günlüğü
Salah Birsel: Günlük , Kuşları Örtünmek, Nezleli Karga, Bay sessizlik, Aynalar Günlüğü
Oktay Akbal: Yeryüzü Korkusu, Geçmişin Kuşları, Anılarda Görmek
Refik Ahmet Altınay: Kafkas Yollarında
Falih Rıfkı Atay: Yolculuk Defteri
Tomris Uyar: Gündökümü, Sesler, Yüzler, Sokaklar, Günlerin Tortusu

GÜNLÜK ÇEŞİTLERİ

1- İçe Dönük Günlükler ( özel ruhbilimsel günlük ):

Yazarın bir bakıma kendi kendi ile konuşmasıdır içinde bulunduğu doğal ve toplumsl çevreden yazgısından yakınır. Bu metinlerde yazarın yaşadığı duygusal coşkunluğu bulabileceğimiz gibi, çeşitli kavramlar hakkındaki düşüncelerin yazarın bilincindeki açılımlarını da bulabiliriz. Stendhal’ın günlüğü, Rus yazar Alexander Sergeyeviç Puşkin’in “ Gizli Günce” bu metinlere örnek gösterilebilecek niteliktedir. Fransız yazarı Andre Gide ve bizde Nudullah Ataç bu türün başta gelen ustalarındandır.

2- Dışa Dönük Günlükler :

Bu tip günlüklerde yazarlar, alaycı bir tavırla dönemin olaylarını, siyaset ,sanat ve edebiyat adamlarını ya da gündelik sıkıntılarını öykü tekniği kullanılarak anlatmaktadırlar. Bu tür günlüklerde yazar kendi zaman dilimi içindeki tutum ve davranışlardan, düşünsel akımlardan haber verir. Bu nedenle de bu günlükler birer belge değeri taşır.. Ünlü ressam Paul Gaugin’in o dönemde Fransız kolonisi olan Markiz adalarında yazdığı günlük, dışa dönük günlüklere örnek olabilir.

Yaşadığı hayat kesitlerini, çeşitli konulardaki izlenimlerini öykü tekniği ve zengin betimlemeler aracılığıyla günlüğüne yansıtan ünlü öykücümüz Tomris Uyar’ın günlükleri de dışa dönük niteliğe sahiptir.

Bu türler dışında bir de sanat eserlerinin oluşumu ve gelişini ile ilgili günlüklerde vardır. Yazar eserinin gelişme evrelerini günü gününe anlatırken çektiği sıkıntıları, kaygılar çalışma yöntemini de bize göstermiş olur. A. Gide’nin “Kalpazanlar” Thomas Man’ın “Doktor Faustas” bu tür günlüklerin başarılı örnekleridir.


Günlük ile Anı Türünün Farkı

* Anı ile günlük çoğu zaman karıştırılmaktadır. Günlük, adından anlaşılacağı üzere yaşanırken, günü gününe yazılır. Anı ise aradan zaman geçtikten sonra yazılır. Örneğin kişi günlüklerinden yararlanarak ileride bir anı kitabı kaleme alabilir.

* Günlük yazarı sadece kendisini ya da kendisini merkeze alarak çevresindekileri anlattığı halde; anı yazarları başkalarını anlatabilir.

* Günlükte o gün içerisinde meydana gelen her şey yer alırken, anıda sadece önemli olaylar yer alır.

* Günlükler günü gününe yazıldığı için olayların tüm ayrıntıları sıcağı sıcağına yer alır. Ama anılar sonradan birçok ayrıntı yer almayabilir.

Günlük nasıl yazılır, günlük örnekleri, günlük türleri

Konumuz: Günlük nasıl yazılır, günlük örnekleri, günlük türleri, günlük nedir, günlük nasıl tutulur, günlük yazmanın kuralları

Günlük yazmaya başlamadan önce ne tür bir günlük yazma arzusuna sahip olduğunu belirlemelisin. Buna karar verdikten sonra günlük yazmaya başlayabilirsin.

Günlük nasıl yazılır? Günlük nasıl tutulur, günlük yazmanın kuralları

Adım 1: Günlük türüne karar vermek

Yazmak istediğin günlük türüne karar vermelisin. Yazacağın günlüğün türü büyük ölçüde yazım stilinle alakalıdır. Günlük haline dönüştürmek istediğin defteri satın almadan önce mutlaka yazmak istediğin günlük türünü belirlemelisin.

Akademik günlük, beslenme günlüğü, sağlık günlüğü, okul günlüğü, gizli günlük, evlilik günlüğü ve elektronik günlük olmak üzere çok farklı şekilde günlük tutabilirsin. Tüm bu günlük türlerinden birazdan söz edeceğim. Karar vermek için öncelikle günlük türleriyle ilgili başlığa bakabilirsin.

Adım 2: Yazım stilini düşünmek

Günlük yazmaya başlamadan önce yazım stilini düşünmelisin. El yazının boyutu küçük mü yoksa büyük mü? Eğer küçük bir biçimde yazıyorsan bu durumda aşırı büyük defterler veya günlükler kullanmana gerek yok demektir. Büyük yazı stiline sahipsen tam tersini düşünmelisin.

Bu yazım stilinin içerisine aynı zamanda düz yazı veya şekilli yazı durumunu da katmalısın. Bazı insanlar duygularını kelimelerle anlatmak yerine şekillerle anlatma yoluna gitmektedir. Böyle bir şey yapacaksan elbette daha kalın bir günlük defteri almayı düşünebilirsin.

Adım 3: Günlük defteri kalitesine dikkat etmek

Yazdığın günlüğü yıllar boyunca saklamak istiyorsan mutlaka daha kaliteli defterler almaya çalışmalısın. Böyle bir amacın yoksa kullanmadığın bir defteri veya not defterini günlüğe dönüştürebilirsin. Burada kararı saklama niyetine göre vermen gerekir.

Kaliteli markaların defter ürünleri daha dayanıklı olduğundan uzun süreli saklamak için onları tercih edebilirsin. Elbette defter kalitesi ile defterin fiyatı arasındaki ilişkiyi hesaba katmalısın. Eğer bir ödev veya çalışma için günlük tutman gerekirse bu tür uzun süre dayanıklı defterleri almana gerek yoktur.

Adım 4: Günlüğün boyutuna karar vermek

Günlük boyutuna karar verirken iki farklı seçenek karşına çıkacaktır. Seyahat ederken daima yanında taşımak istediğin türde bir günlüğe sahip olmak istiyorsan çantana veya cebine sığabilecek boyutlarda günlükler almaya çalışmalısın.

Bazı insanlar tıpkı beslenme günlüklerinde olduğu gibi yaptığı her şeyi not etmek isteyebildiği için bunu düşünmek son derece önemlidir. Çok seyahat eden biriysen ve seyahat ettiğin yerleri anlatmak adına sadece fotoğraflarla sınır kalmak istemiyorsan cep boyutunda günlük defterleri almalısın.

Adım 5: Günlüğün saklanacağı yere karar vermek

Yukarıdaki adımları takip edip buraya kadar ulaştıktan sonra günlüğünü nerede saklayacağını düşünmen gerekir. Tek başına yaşıyorsan saklama konusunda pek fazla sıkıntı yaşamazsın. Ancak aynı ev içerisinde farklı aile bireyleri varsa günlüğüne ulaşmalarına engel olmak isteyebilirsin.

Genel olarak standart günlükler kullanmayan insanlar bu konuda problem yaşarlar. Anahtarla açılan tarzda olmayan günlüklere kolayca erişilememesi önemlidir. Günlüğünü yazmaya başlamadan önce bu konuda bir karar vermelisin.

Adım 6: Günlüğü yazmaya başlamak

Kullanacağın günlüğün ne şekilde olacağına ve onu nerede saklayacağına karar verdikten sonra artık yazma aşamasına geçiş yapabilirsin. Günlük yazmanın çok çeşitli faydaları bulunmaktadır. Bu faydaların hepsini yanı içerisinde yer alan diğer başlığa bakarak bulabilirsin.

Birçok insan duygularını dışarı aktarma konusunda zorluk yar. Günlükler yaşanan bu zorluğun ortadan kaldırılabilmesi için ideal alanlardır. Kendine karşı dürüst olmayı başardığın sürece içinizdeki tüm duyguları günlüğe yazabilir ve psikolojik olarak kendini rahatlatmayı başarırsın.

Adım 7: Günlüğü kişiselleştirme

Günlükler sadece yaşadıklarını anlatabileceğin sayfalardan oluşmaz. Dilersen çeşitli ufak dokunuşlar ile yazdığın günlüğü çok daha kişisel bir hale dönüştürebilirsin. Kişiselleştirme tamamen isteğe bağlı bir durumdur. Örneğin, bir sayfada özel bir özneden bahsediyorsan onu çizmeyi düşünebilirsin.

Yeni bir arkadaş edinmişsen çöp adam çizebilirsin veya baş harflerini yazabilirsin. Bir yeri ziyaret ettiysen aklında kaldığı kadarıyla gördüklerini çizebilirsin. Yeni bir evcil hayvanın olduysa onu tasvir eden bir resim çizebilirsin. O gün önemli ne olduysa onu hatırlatacak bir şeyleri yazabilirsin.

Günlük türleri nelerdir?

İlk kısımda belirttiğim gibi birbirinden farklı günlük türleri vardır. Bu günlük türleri günlüğün kullanım amacına göre değişiklik gösterir. Daha çok içeriğin belirli olduğu günlük türlerinde bazen karma gerçekleştirmek mümkün olmaktadır.

Hangi tür günlük tutacağına karar verebilmek için bu türleri tek tek incelemelisin. Her günlük türünün aslında farklı yazım stili vardır. Fakat tüm bunlara koşulsuz bir biçimde uyman gerekli değildir. Aşağıdaki alt başlıkları inceleyerek günlük türleri hakkında net bilgi sahibi olabilirsin:

Tür 1: Akademik günlük

Akademik günlük bir üniversite öğrencisinin öğrenim süresi boyunca ihtiyaç duyduğu tüm bilgileri saklı tuttuğu günlük türüdür. Tez fikirlerinden formüllere, sınav tarihlerine ve araştırmalara kadar her türlü akademik bilgi bu günlük türünün kapsamındadır.

Akademik günlükler yansıtıcı özelliğe sahiptirler. Bunları yazarken duygu ve düşüncelerini dahil edebilirsin. Bu günlüklerin en büyük faydası çalışmaları takip etme ve zamanı iyi yönetme konusunda sana destek olabilmesidir.

Tür 2: Beslenme günlüğü

Beslenme günlüğü öğün öğün yediklerini ve içtiklerini not ettiğin günlük türüdür. Bu günlüğe gün gün yazabileceğin gibi aynı zamanda haftadan haftaya yazmayı da tercih edebilirsin. Bu günlüğün içerisinde daha çok beslenme ile ilgili bilgiler yer alır.

Beslenme günlüğü ne zaman, nasıl ve nerede yemek yediğini takip etmeni sağlar. Özellikle diyet yapan insanlar bu tür günlük tutmayı alışkanlık haline getirirler. Kalori takibi yapabilmek için tüketilen her şeyin not edilmesi önemlidir.

Tür 3: Sağlık günlüğü

Sağlık günlüğü sağlıklı olma amacıyla gerçekleştirdiğin her şeyi yazabileceğin günlük türüdür. Zaman zaman beslenme günlüğü ile kesiştiği alanlar vardır. Burada tema sağlık olduğu için spordan kan değerlerine kadar her şey günlüğe yazılabilme potansiyeline sahiptir.

Sağlık günlüğünün en önemli faydası elbette sağlıklı yaşamayı desteklemesidir. Bu tarz bir günlük uyku düzeninden beslenme düzenine kadar pek çok konuda kendini kontrol etmeni sağlar. Böylece hayatını çok daha sağlıklı ve mutlu bir biçimde yaşamayı sürdürürsün.

Tür 4: Okul günlüğü

Okul günlüğü okulda yaşanan her şeyin anlatılabileceği günlük türüdür. Bu günlük türünün akademik günlük ile karıştırılmaması gerekir. Okul günlüğü okulda yapılan her şeyi içererek çok daha kapsamlı olabilme potansiyeline sahiptir.

Kantinde arkadaşlarınla yaptığın sohbet, sınavda aklına gelenler, öğretmenin sana sorduğu sorular gibi pek çok durum okul günlüğünün konusudur. Okul günlüğü özellikle geçmişte yaptıklarını görebilmek için önemlidir. Geriye baktığında eğitim hayatının anılarını yaşatabilecek bir niteliktir.

Tür 5: Gizli günlük

Gizli günlük adından anlaşılabileceği gibi herkesle paylaşılmayacak sırları içeren günlük türüdür. Bu günlük türünün önemli olmasının sebebi söylenilmeyecek şeyleri dahi söylemeni sağlayabilmesidir. Bu günlükler genellikle duygusal hislerle ve gelecek planlarıyla dolu olur.

Gizli günlüklerin en büyük özellikleri elbette herkes tarafından ulaşılamaz olmalarıdır. Bu günlüğü yazmak kadar saklamak da önemlidir. İçerisinde hayatının en kritik sırları yer alabileceği için bu günlüğün bir başkasının eline geçmemesi gerekir.

Tür 6: İş günlüğü

İş günlüğü iş yaşamında elde ettiğin deneyimleri yazabileceğin günlük türüdür. Kariyerini adım adım takip etmek istiyorsan bu günlüğe ekstra önem vermelisin. Bu günlük aynı zamanda başarı takibini kolaylaştıracağından ondan farklı şekillerde istifade edebilirsin.

İş günlüğü tamamen profesyonel yaşam ile ilgilidir. Bu günlüğe yeni fikirler, övgüler, hedefler ve iş hayatıyla ilgili hemen hemen her şeyi yazabilirsin. Hedeflerini yerine getirirken ekstra bir motivasyon kaynağına ihtiyaç duyarsan iş günlüğüne her zaman ihtiyaç duyabilirsin.

Tür 7: Okuma günlüğü

Okuma günlüğü genel olarak kabul edilen bir günlük çeşidi olmasa bile kitap okumayı seven kişiler için son derece önemlidir. Bu günlüğün içerisini okuduğun kitaplarda daha sonra hatırlamak istediğin noktalara yer verebilirsin. Böylece unutabileceğin kısımları hatırlamak konusunda zorluk çekmezsin.

Okuma günlüğü özellikle çok kalın ve karmaşık olan romanlarda gereklidir. Karakterler arasındaki bağlantıyı yakalamak ve olay örgüsünü kaçırmamak için okuma günlüğü oluşturabilirsin. Böylece okuduğun kitaptan ekstra keyif almayı başarabilirsin.

Günlük nasıl yazılır, günlük nasıl tutulur, günlük örnekleri

Günlük örnekleri 1

CEMAL SÜREYA’DAN


543. Gün
Milliyet Sanat’a uğradım. Fethi Naci Eleştiri Günlüğü’nü yollamış. TV’de, sekiz otuz haberlerinde, birden, Edip Cansever’in ölüm haberi verildi. Bu
haber inanılmaz ölçüde sarstı beni. Rastlanmadık bir biçimde ve yüksek sesle ağlamaya başladım. Oğlum fazla kaygılanmış, gelip avutucu şeyler söyledi.
Turgut’ta bunca sarsılmamıştım. Üst üste gelişte bir şey var belki. Otuz yıllık arkadaşımdı. Yalnız sanat serüvenimizi değil, haya serüvenimiz de iç içe durumlar yaşamıştır.
544. Gün
Sabah altıda evden çıktım. Bomboş sokakları dolaştım durdum. Başımda bir uğultu. Tuhaf da bir heyecan. Rıhtımda yürüdüm. 1 Haziran 1986” (Günler)
***

Günlük örnekleri 2

FERİT EDGÜ’DEN


Degerndorf, aralık, 58
… Duygusuz. Yola çıktığımdan beri duygusuz, her şeyin önünde ve her yerde. Her şey yabancı; her şey ilgimin dışında. Az önce balkona çıkıp ap ak çevreye bakarken yeniden anladım bunu. Kar burada her şeyi örttü. Olduğum yerden hiçbir şey görünmüyor; ne bir ağaç, ne bir ev, hiçbir şey. Her yer ap-ak. Gözyorucu bir aklık (boşluk?).
(…)
Yazmayı denemiyorum bile. Bu boşlukta yazmak? Niçin? Kimin için? Nasıl? Ordan oraya bocalıyordum. Şimdi biraz duruldum. Yazmak diye bir sorunum yok. Giderek belki okumak diye bile. Yanımda getirdiğim kitapların hemen hiçbirine el sürmüyorum. Bir çukur oluşuyor çevremde, bu çukura gün geçtikçe daha bir gömüldüğümü duyuyorum.
… Acı çekme isteği. Kendini yeniden bulma.
(Bir Günlüğün Günlüğü-kitaplaşmamıştır)
***

Günlük örnekleri 3

TURGUT UYAR’DAN


30.01.1956
Az konuşur olmayı, suskun olmayı erdem saymıyorum artık. Kendini kaçırmak, kendini gizlemek gibi geliyor bana.
27.02.1956
İzinliyim. Boşum. İlgisiz dolaşıyorum sokaklarda. Bu boşluk, bu kayıtsızlık
ürküntü veriyor bana. Doğaya uygun, yapmacıksız bir yaşama özlüyorum.
Kurtuluşumuz şiirden falan gelmeyecek, yaşamamızdan gelecek gelecekse.
3.1.1956
Nigâr Hanım’ın şiirlerini okudum. Elbette ilkel şiirler birçoğu. Ama birden
düşünüyorum. “Gücenme, aslı harâbım senin firâkında” dizesi, bir bakıma, bir şiir geleneğinin yenilenmesi döneminde, yeni bir duygu, yeni bir söyleyiş
sayılamaz mı?
Geçmiş ozanları, duygularının, söyleyişlerinin cılızlığı yüzünden küçümsemek doğru mu? Duygular yeni, biçimler, duyarlanma yeni. Bugün bu şiirleri, dolayısıyla bu duyguları, ancak eski şiirler öyle yazıldığı için daha iyi anlıyoruz. Öyleyse, iyi kötü bütün geçmiş ozanlara selam.
(Günlük-kitaplaşmamıştır)
***

Günlük örnekleri 4

ALİ CANİP YÖNTEM’DEN


Cuma, 5 Mart 1920
Bugün öğleye kadar evde uyudum. Sonra sokağa çıktım. Arkadaşlardan diş tabibi Şevki Bey’le Cafer, Ömer’i ziyarete gelmişlerdi. Fakülteye götürdüğümüzü söyledim. Oraya gittiler.
Cumartesi, 6 Mart 1920
Öğle üzeri fakülteye gittim. Doğru Ömer’in odasına girdim. Bitap yatıyordu.
Elini elime aldım. Ter içindeydi. Burnunun delikleri kararmış gibiydi. Nefesi de intizamsızdı. Hizmetçi kadınlara sordum. Gece çok sayıklamış, “Burası hastane değil, tımarhane… Ben Canip’e gideceğim!” demiş. Dalgındı, “Ömer! Ömer!” diye seslendim. Gayet fersiz gözlerle bana baktı: “Tanıdın mı?” dedim. Kendine mahsus çabuk ifadeyle kafasını sallayarak “Canip!” dedi, yine daldı. Kâğıdına baktım: hararet “39,2” şeker litrede 28. Bir müddet bekledim. Sonra tekrar seslendim: “Ömer, konsültasyon günü yarınmış, erkenden gelirim. Artık gideyim mi?” Kafasını
salladı “Git, git!” dedi. Yeis içinde ayrıldım. Fakat hâlâ ümit ile doluydum.
Çünkü Ömer ve ölüm birbirine tamamıyla yabancı iki şeydi. Eve gelirken deniz kenarında hizmetçime rasgeldim. Bana doğru koşuyordu. “Ne var?” dedim. “Sizi Tıbbiye’den istiyorlarmış. Rıdvan Beyler’de bekliyorlar” cevabını verdi. Soluk soluğa komşumuza gittim. Ortada bir fevkalâdelik vardı. Nihayet anlaşıldı: Ömer ölmüş!…
(Ömer’in Ölüm Hastalığına Dair Notlarım-Ömer Seyfettin, 1947)
***
 

Günlük örnekleri 5

ŞAİR NİGAR HANIM’DAN


31.10.1917
İleride, bu satırlar bir kimsenin gözüne değerse, defterin güzelliğine
şaşılmasın! Onu, bugün, Mahmutpaşa’da satın aldım, ama, az kaldı canım pahasına. Aman Yarabbi! İstanbul’umuza böyle ne oldu? Kalabalıktan tramvaylara girmek kabil değil ki! Toptan gülle çıkar gibi zorla bir vagona attım. Bu, tramvaya girmek değil, ezilmek, üst baş parçalamak… Ne oldu halkımıza Yarabbi? Bu her yeri dolduran kifayetsiz, kaba, kötü dilli insan kalabalığı nereden geldi? Evde yalnızlığıma, sokakta bu kalabalığa dayanamıyorum, ağlayacak hale geliyorum. İşte böyle, avunmak için, avare bir kuş gibi çırpınıyorum. Şu defterle de dertleşmesem çıldıracağım.
8.2.1918
Dün Naciye Sultan’a telefon edip “Pek göreceğim geldiyse de vasıta bulunmadığı için mehcur kaldığımı” söylemiştim. Lütfen araba gönderdi. Havanın şiddetine rağmen pek rahat gittim. Beşe kadar birlikte vakit geçirdik, çay içtik. Sultan Efendi pek ziyade iltifat etti,
-Bu harb ne zaman bitecek?
diye benden sordu. Halimiz ne olacak Yarabbi? Acıklı insanlık daha ne zamana kadar böyle inleyecek?
(Hayatımın Hikâyesi)
***
 

Günlük örnekleri 6

CAHİT ZARİFOĞLU’NDAN


ANKARA 1978 28 KASIM
Üstad Necip Fazıl’ı Mola otelinde ziyaret ettik. Büyük Doğu’yu son beş sayı
çıkarıp kapayışından sonra, arkadaşlar Akif, Erdem, Rasim onunla ilk kez
karşılaşıyorlar. Alaeddin ve Mehmet de var. Üstad:
-Büyük Doğu son çıkışında en parlak dönemini yaşadı. Kapanmasında çeşitli
nedenler oldu. Ama en büyük amil siz oldunuz, dedi.
Otelin ilk katında, lobideyiz. Üstad sakin, yumuşak ve yalnız. Saat 18’de beni Akabeden aradığında,
-Arkadaşlara da haber ver, gelsinler, son bir görüşme yapalım, dedi. Erdemle Rasim’i görebileceğimi söyledim. Bu telefondan az önce, bu ikisine Üstad’ın önceki gelişinde yine kendilerini istediğini; ancak kendilerine haber
veremediğimi anlatıyordum. Telefon tam o anda geldi. Büroya çıktık. Yine
Üstad’ın telefonu. Bu kez Akif’le Hasan’ı da haberdar etmemi istedi.
Lobi tenha. Üstad:
-Bana giran geldiniz, diyor. Geçen olayları kısaca özetliyor. Rapor 4’te
yazdıklarını ılımlı bir dille tekrar ediyor bir bakıma.
(…)
Üstad’ın söylediklerini, aradan 24 saat bile geçmediği halde hemen hemen hiç hatırlamıyorum. Tek tek cümleler aklıma geliyor. Mesela,
-Yalnızım, dedi.
Ondan böyle bir şeyi ilk defa duydum. Korkuyor insan.
(…)
(Yaşamak)
***

Günlük örnekleri 7

OKTAY AKBAL’DAN


28 Aralık Çarşamba
Ocak’ın 29’unda tam on yıl olacak. Ziya Osman Saba’yı karlı bir havada Eyüp’te toprağa vermiştik. Yıllar çabuk mu geçiyor belirli bir yaştan sonra? Çocuklukta günler, haftalar bitmezdi bir türlü. Ama yolun yarısına gelmeyegör, her şey kopuk bir film gibi akıveriyor… Ziya Osman’ı son görüşümde ince bir dosya çıkarmıştı çekmeceden. “Nefes Almak” yazıyordu üzerinde. Yeni kitabıydı. “Ölümümden sonra çıkacak,” demişti. “Haydi haydi,” demiştim, “Okurları o kadar bekletmeye hakkın var mı?” Gülümsemişti. Birkaç hafta sonrasını mı düşünerek.
Ben düşünememiştim o günden ötesini. Canlı bir insanın, hele bir dostun, bir sevilenin yok olabileceğini düşleyemiyoruz.
On yıl geçip gitmiş bile. Şiirlerini karıştırıyorum. Bilmeyen, Ziya Osman’ı
yaşamı süresince ölümü özleyerek bekleyen biri sanır. Hep ölüm, hep ölüm
düşünceleri. O ölümü değil, dünyada bulunamayacak bir çeşit “yaşam”ı özlüyordu.
(Anılarda Görmek)
***

Günlük örnekleri 8

HİLMİ YAVUZ’DAN


Sabah, 24 Mayıs
Bu kaldırımüstü açık hava kahvesini seviyorum. Sabahları güneş almıyor ve rüzgâr duyumsanabiliyor. İlkyaz sabahları bu kentte, bir ağaç hışırtısıyla, işte buradayım, bu kahvede çayımı içmeye hazırlanıyorken, birden, bir kokuyla, belirsiz, geliveriyor. Kağşamış gövdemi üşütmemeye çalışarak ve onunla, o yaşlı, atık gövdeyle, genç ilkyaz arasındaki karşıtlığı bilincimde kavrayarak; bilincimin, işte bir ince dilim limon koyup, gövdeyle ilkyazın bileşimi olduğunu düşünerek, içiyorum çayımı.
Eskiden, çok eskiden bir öykü yazmıştım. Malte gibi söyleyeyim: Ah, öyküler yazardım ben, genç kızların mavi kurdelelerinden söz açan, düz pabuçlu ve ince beyaz pardösüleri olan ve yağmurlardan; o öykülerden birinde, akşamları sokağa çıktığımda yüzüme menekşelerin atıldığını yazmıştım; -ve ‘ah, cumartesiler başkadır, sokaklar başkadır’ diye yazmıştım. Şimdi burada, bu zarif kaldırımüstü kahvesinde, İstanbul’da, ondan asla kopamadığım için beni izlemeyen bu kentte,
(şimdi neler çağrıştırıyor, bu kent, ‘polis seni izliyor’lardan, polis
izliyor’a) bu cumartesi sabahı, limonlu çayımı bitirmek üzereyken ve nedense bir çay daha isteyerek, gündelik yaşamımı inceltiyorum sanki.
(…)
(Geçmiş Yaz Defterleri)
***

Günlük örnekleri 9

CEMİL MERİÇ’TEN


26.2.1963
Ağaç her gün meyve vermez. Konuşmayan ağaçlar da vardır. Ne dallarında çiçekler gülümser baharları, ne çiçeklerinde arılar dolaşır. Konuşmayan ağaçlar da var…
Zindanda söylenen şarkıyı kim dinler? Zindanda söylenen şarkı ölüm kokar, zincir kokar, küf kokar. Ölüm açacak kapısını bir sabah o zindanın, ardına kadar. Kuşlar gibi geçiyor günler önünden, cıvıldamıyorlar. Günler tren, günler mavi ufuklarda eriyen birer ümit. Kanatlarından yakalayamıyorsun kuşları. Tren sessiz gidiyor rüya ülkelerine.
(Jurnal - Cilt 1)
***

Günlük örnekleri 10

TOMRİS UYAR’DAN


26 Aralık 1975
Öykü kitabım çıkmış. Cağaloğlu’na inip alacağım birkaç tane.
Hava yağmurlu, pis. Köprünün tam ortasındayken yaygın, büyük bir kızıllık aldı gözümü. Şoför de şaşırdı. Birilerine sorduk, Gürün Han’da yangın çıkmış. Öteki hanlara da sıçramış.
Halk öyle alışık ki böyle olaylara, kılı bile kıpırdamıyor. Sıkışan trafiği
yarıp güvercinlere yem atanlar var, kimse başını çevirip yangına bakmıyor. Oysa gök ürkütücü, kara dumanlarla kaplı.
İlk kitabımı basacak biri çıktığında bayağı sevinmiştim. Çünkü büyük çoğunluğun çarçabuk benimseyeceği bir iş yaptığımı sanmıyorum, bunu anlamam epey vakit aldı; ama artık kimlere seslendiğimi biliyorum. Bana dar, küçük gelen hiçbir şeyi kullanamayacağımı da.
Üç-beş kitap alıp eve döndüm. Kapağı elledim, sevdim. Bütün nesneleri,
varlıkları ancak dokunarak tanıyabiliyorum. Bir kadının saçlarının parlaklığını, inceliğini, bir erkeğin omuzlarını ancak değince anlayabiliyorum. Kitabım da artık benim sayılamayacağına göre, onu da dokunarak kavramaya çalıştım.
(Gündökümü)
***

Günlük örnekleri 11

ATAÇ’TAN


17 Nisan Cuma, 1953
Baktım çocuklar uçurtma uçuruyor. Her yıl, ilkyaz aylarında, uçurtmayı gördüm mü, bir üzünç duyarım içimde, ağlamaklı olurum. Ben uçurtma uçurmadım ki!
Çocukluğumda pek isterdim, o renk renk kâğıtlardan yapılmış uçurtmaların
havalanmasına içimi çekerek bakardım. Annem bırakmazdı beni uçurtma uçurmama.
Günah mıymış neymiş, öyle bir şey uydurmuştu.
(…)
Çocukluğum olmadı benim. Çocukluğu olmayanın gençliği de olmaz. Bir şey
söyleyeyim mi ben size? İhtiyarlığı da olmuyor böylesinin. Hani güzel bir
ihtiyarlık vardır, insan çocukluğunda yaptıklarını, gençliğinde yaptıklarını
hatırlar, anlatır da gözlerinin içi parlar, ben kendimde değil, başkalarında
gördüm onu. Çocukluğu, gençliği olmamış kişinin yaşlılığında da bir tatsızlık
var, yalnız ölümü düşünüyor, ölümden korkuyor, işte o kadar.
(Günce: 1)
***

Deneme, Eleştiri, Gezi yazısı, Haber Yazısı, Hatıra (anı), Makale, Mektup, Roman, Sohbet (söyleşi), Tartışma, Biyografi, Fıkra (köşe yazısı), Günlük, Halk Hikayeleri, Hikaye (öykü), Masal, Mesnevi, Röportaj, Sunum, Tiyatro, Destan

Deneme, Eleştiri, Gezi yazısı, Haber Yazısı, Hatıra (anı), Makale, Mektup, Roman, Sohbet (söyleşi), Tartışma, Biyografi, Fıkra (köşe yazısı), Günlük, Halk Hikayeleri, Hikaye (öykü), Masal, Mesnevi, Röportaj, Sunum, Tiyatro, Destan

Yorumlar (0)